Bouw van de NZH A1001 – 1004 in Spoor
1.
Dit is een globale beschrijving van de bouw van een NZH1001-1004 loc in Spoor 1.
Ik heb ervoor gekozen om een model te maken, wat de indruk van het origineel weergeeft. Hierbij vind ik het niet storend als er in details afwijkingen zijn. Het model moet over goede rijeigenschappen beschikken, want het is een locomotief en die behoren te rijden. Tevens is het belangrijk dat de loc robuust is en tegen een stootje kan.
Het onderstel is daarom geheel van metaal en is opgebouwd uit Märklin Maxi onderdelen. Er zit geen interieur in de loc behalve op de plek van de machinist, daar zijn een aantal details aangebracht. Ik heb voorrang geven aan een stevige constructie.
Verdere afwijkingen vind je o.a. terug in een onjuiste lengte, het model is iets te kort en de details op het dak zijn ook niet helemaal correct.
Het model geeft echter de A1001 goed weer en daar gaat het ten slotte om.
A1001 in het echt
In 1923 liet de NZH vier werklocs bouwen op basis van bestaande onderstellen. Deze waren overgebleven na de verbouwing van de tramserie B101. De A1001 – 1004 hadden een vierkante carrosserie, die voldoende ruimte bood voor het vervoer van werkmateriaal en gereedschap.
Achter de loc werd vaak nog een bakwagen gehangen om het grotere materiaal zoals bielsen in te vervoeren. De locs waren in licht en ook in donkergrijs geschilderd. De A1001 en A1004 beschikten over twee motoren die samen goed waren voor 80pk, hierdoor werden ze ook incidenteel gebruikt voor het trekken van personentrams. De A1002 en 1003 beschikten over slechts 60pk waardoor ze hier niet voor in aanmerking kwamen. In 1946 werden de A1002 en A1003 voorzien van nieuwe motoren zodat ze over 100pk beschikten en dus ook zwaardere treinen konden trekken. De maximale snelheid was ongeveer 50 km/pu. In 1960-61 werden de locs gesloopt na een werkleven van bijna 40 jaar.
De bovenbouw
De bovenbouw is geheel gemaakt van (poly)styreen. De fronten bestaan uit een plaat van 2mm styreen waar de ramen uitgesneden en gevijld zijn. Het snijden van 2 mm styreen is een zwaar werkje waar je het best een stevig mes voor kunt gebruiken. Het deurtje is van 0,5 mm en op het front geplakt.
De zijkanten hebben reliëf wat ik bereikt heb door een achterzijde van 2mm waarop weer 1,5 mm styreen is geplakt. Dus de schuifdeur en de delen voor en achter zijn van styreen. Op deze wijze ontstaat een zijwand van 3,5 mm dikte hetgeen voor de stevigheid geen overbodige luxe is.
Om de stevigheid verder te bevorderen zijn aan de binnenkant drie spanten aangebracht en heb ik een messing u profiel over de gehele onderzijde vastgezet. Dit u profiel is tevens de geleide voor de , niet functionele, schuifdeur. De bovengeleiding van de deur is van een messing L-profiel.
Dak en interieur
Het dak is ook van 2mm styreen met daarop een 8 mm dikke plaat balsahout dat in de juiste vorm is geschuurd en daarna heel vaak gelakt om een glad oppervlak te krijgen.
De randen en de roosters zijn gemaakt van strips en dunne platen. De lichten zijn van een 8mm aluminium buisje. In het buisje zitten gele led’s voor de verlichting.
Het interieur is door mij stilistisch of globaal vormgegeven. De stuurstand is eenvoudig gemaakt van balsahout en aan één zijde staat de bestuurder.
Het onderstel
Voor het onderstel hebben we de aandrijfeenheid van de E69 nodig. Hiervoor moeten we de E69 eerst demonteren. Dit is niet een moeilijke maar wel een vrij omvangrijke klus omdat deze loc als een soort meccanodoos in elkaar zit. Neem voor de demontage een schroevendraaier die precies past. De boutjes en moertjes zijn van messing en beschadigen snel bij onzorgvuldig werken. De boutjes in de zijkant van de kap schroef je eerst los, daarna heb je het onderstel en de kap los van elkaar. Daarna wijst het zich eigenlijk vanzelf.
Het onderstel is samengesteld uit de aandrijfeenheid met wielen van de E69 van Märklin Maxi en het standaard onderstel van een Maxi goederenwagon. In dit onderstel worden gaten geboord om het motoronderstel vast te zetten en een gat gezaagd voor de motor.
De zijplaten van het E69 onderstel zijn geheel losgeschroefd en ontdaan van alle details doe erop zaten, dit laatste kun je gewoon doen door schroefjes los te maken. Daarna zijn deze platen andersom, - met de bevestigingspunten aan de binnenzijde, bij de E69 zitten ze aan de buitenzijde omdat deze loc een breder is - op het onderstel van de A1001 geschroefd in nieuw geboorde gaten.
Daarna zijn van styreen de zijplaten en voorplaten volgens de tekening van de A1001 gemaakt. Hierop zijn de aspotten, veren en traptreden gelijmd. De witmetalen aspotten en veren had ik over van een bouwkit van de Wagon and Carriage Works, je kunt ze natuurlijk ook van styreen maken, maar dit is wel een vrij langdurig werkje.
Het onderstel is matzwart geverfd en is de motoreenheid bevestigd.
Verven
De locs hebben in twee kleuren rondgereden. Lichtgrijs en donkergrijs. Het dak was altijd wat donkerder, het onderstel is matzwart. De lichtgrijze variant had zwarte opschriften en de donkergrijze had witte opschriften
Montage
De originele decoder heb ik vervangen door een groot hoogvermogen decoder. Dit geeft betere rijeigenschappen met instelbare optreksnelheid en remweg en een instelbaar maximum snelheid. De decoder is vanwege de grootte in de kap gemonteerd. In het chassis was hier geen plaats voor. Daarna heb ik de verlichting aangelegd. Ik heb hiervoor led’s gebruikt.
Daarna kon de kap op het onderstel gezet worden. De kap en het onderstel zijn met bouten en moeren in de bufferbalk met elkaar verbonden.
Eindafwerking
Het geheel gemonteerde model heb ik aan een testrit onderworpen. Ik kwam hierbij tot de ontdekking dat ik nog nooit met het speciaal aangeschafte onderstel gereden had.
De eerste proefrit gaf ook aan dat er wel wat gesmeerd moest worden. Maar naar enkele ritjes begint de loc los te komen. Daarna heb ik de A1002 nog van het NZH symbool en het nummer voorzien. De loc is ook nog een beetje vervuild. Dit is iets wat bij een werkloc hoort. Dat zijn geen machines die dag en nacht gepoetst worden.
Het hele project is goed geslaagd. In totaal heeft de loc ongeveer 130 euro gekost. Hierbij heb ik wel ruim gebruik gemaakt van tweede handse onderdelen. Het werken met styreen is me goed bevallen, ook al is messing in bepaalde opzichten vanwege de hardheid gemakkelijker bij zulke grote modellen.
Ik ben nu in het bezit van een echte werkloc die nog heel veel klussen op het spoor van Leovardia kan uitvoeren en daar zal ik hem zeker voor gebruiken
